Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Rabin Szychowski odwiedził zabytkowy kirkut żydowski w Oleśnie. Cmentarz został oznakowany tablicą informacyjną w kształcie macewy

Mirosław Dragon
Mirosław Dragon
Zabytkowy kirkut żydowski w Oleśnie z XIX wieku.
Zabytkowy kirkut żydowski w Oleśnie z XIX wieku. Mirosław Dragon
XIX-wieczny cmentarz żydowski w Oleśnie został oznakowany w ramach projektu „Żydowskie Dziedzictwo Kulturowe”, na który Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN zdobyło dotację z funduszy norweskich.

Zabytkowy cmentarz żydowski znajdujący się przy ul. Młyńskiej w Oleśnie został włączony do programu „Oznakowanie cmentarzy żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej” realizowanego przez Narodowy Instytut Dziedzictwa ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Na stojącej przed cmentarzem żydowskim w Oleśnie Taharze (czyli żydowskim domu przedpogrzebowym) z 1868 r. została umieszczona tablica w kształcie macewy (tradycyjnej płyty nagrobka żydowskiego). Umieszczono na niej znak QR, odsyłający do historii żydowskiej nekropolii oleskiej Oleśnie na portalu Zabytek.pl

- Olesno należy do ośrodków o bardzo dawnej obecności żydowskiej. Pierwsze wzmianki o Żydach pochodzą z 1226 roku, a dotyczą kupców przejeżdżających przez tutejszą komorę celną na szlaku z Moraw do Kujaw. Pierwsza żydowska rodzina osiedliła się w XV wieku na Małym Przedmieściu, a nowożytna samodzielna gmina powstała pod koniec XVIII wieku - napisał Zygmunt Stępiński, dyrektor Muzeum Żydów Polskich POLIN.

Społeczność żydowska w Oleśnie swoje apogeum przeżyła w drugiej połowie XIX wieku, gdy znaczącymi przedsiębiorcami w ówczesnym Rosenbergu byli spedytor Martin Cohn oraz właściciel browarów i sieci sklepów Siegfried Schlesinger.

Co ważne, w XIX wieku w Oleśnie w zgodzie i pokoju żyli ze sobą Polacy, Niemcy i Żydzi.

Ewangelicki pastor Johann Salzwedel, żydowski rabin Blumfeld oraz katolicki proboszcz Walenty Morawiec spotykali się co niedzielę w oleskiej winiarni Cassela i rozgrywali partyjkę skata.

- Aby ocalić od zapomnienia żyjących niegdyś w naszym mieście i okolicy oleskich synów narodu wybranego, pielęgnujemy pamięć o ich miejscu wiecznego spoczynku - mówi Sylwester Lewicki, burmistrz Olesna.

- Historia Żydów wpleciona jest w dzieje Olesna od zarania - podkreśla Ewa Cichoń, dyrektorka Oleskiego Muzeum Regionalnego. - Żydzi wymienieni zostali w pierwszym dokumencie o Oleśnie z I połowy XIII wieku. Większe skupisko stworzyli w XVIII wieku, aby u progu XIX stulecia utworzyć gminę wyznaniową z własną synagogą, cmentarzem i szkołą. Byli to wpływowi obywatele miasta: lekarze, adwokaci, nauczyciele, bogaci kupcy, właściciele kamienic, gorzelni, destylowni.

- Niestety w ten piękny świat wzajemnego szacunku i tolerancji brutalnie wkroczyła nieludzka ideologia narodowych socjalistów - dodaje Ewa Cichoń.

W czasie nocy kryształowej w 1938 roku faszyści splądrowali w Oleśnie domy i sklepy żydowskie oraz podpalili oleską synagogę, która stała na Wielkim Przedmieściu. Dzisiaj ostatnim śladem żydowskiej karty historii Olesna jest właśnie kirkut żydowski przy ul. Młyńskiej.

Podczas uroczystości oznakowania zabytkowego cmentarzyska rabin Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Łodzi Dawid Szychowski zmówił modlitwę zmarłych spoczywających w Żydowskiej Szwajcarii, jak nazywano niegdyś kirkut na Młyńskiej.

Najstarszy grób na kirkucie w Oleśnie ma ponad 200 lat

Początki kirkutu w Oleśnie sięgają 1814 roku. Do dzisiaj zachowało się około 200 nagrobków. Najstarsza zachowana na cmentarzu macewa pochodzi z 1820 roku, co udało się ustalić kilka lat temu dzięki inwentaryzacji. Wcześniej sądzono, że najstarszy nagrobek jest z 1824 r.

- Najstarszy nagrobek na cmentarzu żydowskim w Oleśnie pochodzi z 1820 roku. W dniu 13 lipca 1820 r. pochowano zmarłego dwa dni wcześniej Icchaka Ajzika syna rabina Aharona Zweiga - mówi Piotr Górok, miłośnik historii Olesna. - Kiedy w 2010 roku przeprowadzano inwentaryzację oleskiego kirkutu, pomnik ten jeszcze stał, lecz kilka lat później ze względu na rosnące przy nim drzewo został przewrócony siłami natury. Obecnie leży obok dębu rosnącego po prawej stronie przy płocie w środkowej części cmentarza.

W rejestrze zgonów zachował się wpis z roku 1820, potwierdzający powyższe informacje.

- Dowiadujemy się z niego, iż „11 lipca 1820 roku zmarł mający 18 lat i 6 miesięcy Joseph, syn karczmarza Zw. z Wachowa, na zapalenie piersi w trakcie leczenia szpitalnego, pochowany w Oleśnie" - cytuje Piotr Górok. - Przypuszczam, że zapisany w rejestrze skrót Zw. oznacza nazwisko Zweig. Nie wiem jednak, z czego wynika rozbieżność imion: na macewie Icchak, a w rejestrze Joseph.

Zabytkowy kirkut żydowski w Oleśnie znajduje się przy ul. Młyńskiej:

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Powrót reprezentacji z Walii. Okęcie i kibice

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: Rabin Szychowski odwiedził zabytkowy kirkut żydowski w Oleśnie. Cmentarz został oznakowany tablicą informacyjną w kształcie macewy - Nowa Trybuna Opolska

Wróć na olesno.naszemiasto.pl Nasze Miasto